Değerlendirme
Yutma Zorluğunda Değerlendirmenin Amacı Nedir?
- Yutma bozukluğu olup olmadığını,
- Yutma zorluğunun olası lokal ve anatomik nedenlerini,
- Havayolu koruma yeteneğini (örn: aspirasyon riski),
- Oral beslenme işlevselliğini,
- Beslenme düzenlenmesi açısından alternatif yöntemleri,
- İlave spesifik tanısal test, konsültasyon gereksinimini,
- Yutma fonksiyonu değişiklikleri gösteren temel klinik verileri değerlendirmektir.
Tanı Nasıl Konur?
Yutma zorluğu ile gelen hastada hastadan alınan öykü, yapılan fizik muayene ile tanı ile ilgili fikir sahibi olunur. Hem yutma zorluğuna neden olan faktörü tespit etmek hem de tedavi planı için ileri tetkiklere ihtiyaç duyulur. Yutma Zorluğu olan hastada, tedavi başarısı için iyi değerlendirme şarttır.
Değerlendirme:
- Yatak başı değerlendirme
- Su yutma testi
- İleri değerlendirme ve tedavi planı (Fizik tedavi ve rehabilitasyon uzman hekim konsültasyonu)
- İleri inceleme (videofloroskopi, endoskopi, vb) yapılabilir.
- Videofluroskopik değerlendirme, radyoopak bir madde (baryum) yiyecek ve içeceklerle karıştırılır. Tüm evrelerin fizyolojik değişimi yutma sırasında izlenir. Tanı sırasında tedavi planı yapmaya da olanak sağlar.
- Fleksible endoskopi girişimsel bir yaklaşım olup, hastanın burnundan sokulan ince bir kamera ile, yutma sırasında nefes borusuna gıda kaçışı olup olmadığı değerlendirilir.
- Manometri girişimsel bir yaklaşım olup, hastanın burnundan sokulan boru yardımıyla yutma sırasında boğaz bölgesinde saptanan basınç değişiklikleri ortaya konur.
- Elektrofizyolojik olarak, hastanın çene altına yerleştirilen algılayıcılar ile yutma sırasındaki kas aktivitesi değerlendirilmektedir.
- Dil kas gücü ölçümü, ağız içine yerleştirdiğimiz balonlara uygulanan basıncın değerlendirilmesi ile yapılmaktadır.
- Yutma sesleri, hastanın dışarıdan boyun bölgesine bağladığımız ses algılayıcı cihaz ile ekrana yansımaktadır.
- Hastanın burnuna takılan ve soluk alıp verme sırasında elde edilen solunum görüntülerinin yutma ile ilişkisi değerlendirilmektedir.