Değerlendirme
Disfaji Değerlendirmesi
Yutma zorluğu ile gelen hastada hastadan alınan öykü, yapılan fizik muayene ile tanı ile ilgili fikir sahibi olunur. Hem yutma zorluğuna neden olan faktörü tespit etmek hem de tedavi planı için ileri tetkiklere ihtiyaç duyulur. Disfaji olan hastada, tedavi başarısı için iyi değerlendirme şarttır.
Temel amaç;
- Yutmanın fizyolojik hasarının belirlenmesi ve tedavi planı yapılması,
- En güvenli, etkili ve en az kısıtlayıcı beslenme yönteminin belirlenmesidir.
Hikaye;
- Yiyecek yapısının etkisi
- Yutarken takılma ve yabancı cisim hissi
- Burundan yiyecek/sıvı gelmesi
- Yutarken boğulma hissi ve öksürük
- Konuşma ve seste değişme
- Kilo kaybı
- Yeme alışkanlığında değişme (yemekle sıvı alımı, yeme süresinde uzama)
- Ağız kuruluğu
- Akciğer enfeksiyonu öyküsü mutlaka sorgulanmalıdır.
Değerlendirme:
- Yatak başı değerlendirme
- Repetitive Saliva Swallowing Test (RSST)
- Modified Water Swallowing Test (MWST)
- 90 ml su testi (sensitivite %80, spesifite %50)***
- Puls oksimetre (yaşlı ,sigara)+su testi;(sensitivite %100,spesifite %70.8)
- Su yutma testi
- İleri değerlendirme ve tedavi planı (Fizik tedavi ve rehabilitasyon uzman hekim konsültasyonu)
- İleri inceleme (videofloroskopi, endoskopi, vb) yapılabilir.
- Videofloroskopik değerlendirme, radyoopak bir madde (baryum) yiyecek ve içeceklerle karıştırılır. Tüm evrelerin fizyolojik değişimi yutma sırasında izlenir. Tanı sırasında tedavi planı yapmaya da olanak sağlar.
- Fleksible endoskopi girişimsel bir yaklaşım olup, hastanın burnundan sokulan ince bir kamera ile, gerçek yiyeceklerle yutma sırasında nefes borusuna gıda kaçışı olup olmadığı değerlendirilir.
- Manometri girişimsel bir yaklaşım olup, hastanın burnundan sokulan endoskop yardımıyla yutma sırasında boğaz bölgesinde saptanan basınç değişiklikleri ortaya konur.
- Elektrofizyolojik olarak, hastanın çene altına yerleştirilen elektrotlar ile yutma sırasındaki kas aktivitesi değerlendirilmektedir.
- Dil kas gücü ölçümü, ağız içine yerleştirdiğimiz balonlara uygulanan basıncın değerlendirilmesi ile yapılmaktadır.
- Akustik sinyaller, hastanın dışarıdan boyun bölgesine bağladığımız ses algılayıcı cihaz ile ekrana yansımaktadır.
- Hastanın burnuna takılan ve soluk alıp verme sırasında elde edilen solunum aktivitesinin yutma ile ilişkisi değerlendirilmektedir.
FEES ve Videofloroskopik Değerlendirme Karşılaştırması:
